Het oordeelkundig gebruik van antibiotica staat al een tiental jaar hoog op de internationale agenda. Ter gelegenheid van de Antibiotics Awareness Week (14 tot 20 november) wil fagg dit jaar het antibioticagebruik bij dieren aandacht geven.
Hoewel resistentie een ingewikkeld fenomeen is, leidt een globale daling van het antibioticagebruik naar minder resistentie. Iedere behandeling dient dan ook doordacht en met de correcte dosering te worden uitgevoerd. Preventief antibiotica toedienen is in vele gevallen niet te verantwoorden. Via verschillende maatregelen en vaccinatiestrategieën kan het aantal behandelingen aan banden worden gelegd. Antibioticagebruik bij dieren impliceert namelijk steeds risico’s tot overdracht van resistente naar de mens, via bijvoorbeeld de voedselketen.
Organisaties als de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) en de Werelddierengezondheidsorganisatie (OIE) maken over landsgrenzen heen aanbevelingen inzake het voorzichtig gebruik van deze kostbare geneesmiddelen bij zowel mens als dier. De WHO riep eerder antibioticaresistentie uit tot één van de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid. Ook de Europese Commissie, in nauw overleg met de lidstaten en het Europese Geneesmiddelenbureau (EMA), is voortrekker van een Europees actieplan. In het kader van de ‘One Health’ of ‘Eén gezondheidsbenadering’, waarmee de link met de humane geneeskunde wordt bedoeld, is het van groot belang de toenemende resistentie bij dieren een halt toe te roepen en te verminderen.
In België werd in 2016 een Convenant tussen de Overheid en de betrokken sectoren gesloten om tegen 2020 de reductiedoelstellingen te behalen. De dalende trend in het antibioticagebruik die sedert 2011 werd vastgesteld, verloopt eerder (te) traag. Grote inspanningen blijven dus nodig. In vergelijking met landen met een gelijkaardige veehouderijstructuur is België immers nog steeds een belangrijke antibioticagebruiker.
De meeste antibiotica bij dieren in België worden gebruikt bij varkens, pluimvee en vleeskalveren. Daarom heeft het federaal agentschap voor geneesmiddelen en gezondheidsproducten (fagg) beslist om het gebruik van antibiotica in deze sectoren te monitoren. Hiervoor werd SANITEL-MED ontwikkeld, een online applicatie waarin dierenartsen elektronisch alle verschaffingen, voorschriften of toedieningen van antibiotica moeten registreren. Een helpdesk staat de dierenarts en veehouder bij. Wetenschappers analyseren vervolgens de geregistreerde data om voorschrijvers en gebruikers op een individuele manier te kunnen responsabiliseren.
In het koninklijk besluit van 21 juli 2016 werd bovendien de beperking van het gebruik van kritische middelen zoals cefalosporines en fluoroquinolones in de veehouderij vastgelegd. Dit zijn klassen antibiotica die ook in de humane geneeskunde uiterst belangrijk zijn.
