België heeft de afgelopen jaren belangrijke stappen gezet om antibioticaresistentie bij dieren aan te pakken. In 2024 werd een belangrijke mijlpaal bereikt: een volledige cyclus van maatregelen en doelstellingen werd afgerond, met zichtbare resultaten. Het antibioticagebruik daalde fors, het aandeel bedrijven in de alarmzone nam af en de resistentie bij voedselproducerende dieren vertoont een gunstige trend. Bovendien is dit het eerste jaar met gebruiksgegevens verzameld voor nieuwe diersoorten zoals melk- en vleesvee, kalkoenen en bijkomende categorieën voor kippen, wat de basis legt voor verdere verfijning van het beleid.
Antibioticaresistentie vormt een bedreiging voor de volksgezondheid, de diergezondheid en het milieu. Er worden zowel nationaal als internationaal heel wat inspanningen geleverd om de werking van antibiotica te vrijwaren. In 2024 werd een cyclus van activiteiten afgerond met als doel het gebruik van antibiotica in de diergeneeskunde te verminderen in de strijd tegen antimicrobiële resistentie, gebaseerd op de doelstellingen van de ‘Visie 2024’ van AMCRA (Kenniscentrum voor antibioticumgebruik en -resistentie bij dieren in België), de tweede Antibioticaconventie en het eerste Nationaal Actieplan voor één gezondheid tegen antimicrobiële resistentie.
De resultaten geven positieve signalen: in alle gecontroleerde sectoren is het aandeel bedrijven met een hoog antibioticagebruik gedaald. Voor het eerst zijn er ook gegevens beschikbaar over melk- en vleesvee, kalkoenen en andere categorieën van kippen.
België boekt vooruitgang: drie van de vier reductiedoelstellingen zijn behaald. Alle informatie over deze positieve evolutie is beschikbaar in het publiek rapport van AMCRA het 16de BelVet-SAC-rapport. Dit rapport beschrijft de resultaten van de verkoop en het gebruik van antibacteriële diergeneesmiddelen bij dieren in België in 2024 en schetst de evolutie ervan sinds 2011. Deze resultaten worden toegelicht tijdens de infodag over antibioticumgebruik en -resistentie bij dieren in België op 20 juni 2025.
Behaalde resultaten tussen 2011 en 2024
- De totale verkoop van antibiotica daalde sinds 2011 met 59,9 %. Hoewel dit een sterke reductie is, werd de doelstelling van 65 % niet gehaald. In 2024 was er een stijging van 6,3 % ten opzichte van 2023. Die stijging was uitsluitend het gevolg van de groeiende verkoop van antibacteriële farmaceutica (+8,2 %), terwijl de verkoop van antibacteriële premixen bleef dalen (-19,2 %). De ambitie om tegen 2030 een reductie van 70 % te bereiken blijft behouden.
- De verkoop van antibiotica voor gemedicineerde voeding is met 89,1 % gedaald ten opzichte van 2011. De reductiedoelstelling van 75 % is ruimschoots gehaald dankzij zelfregulering binnen de diervoedersector. Vanaf 2027 wordt gemikt op een volledige stop van dit type voer.
- De verkoop van kritiek belangrijke antibiotica van de quinolones en 3e en 4e generatie cefalosporinen daalde met 81,1 % sinds 2011, duidelijk meer dan de doelstelling van 75%. De sector is dus goed op weg naar de doelstelling van een reductie van 90 % tegen 2030.
- De verkoop van colistine, een antibioticum met een hoge prioriteit voor de menselijke gezondheid, bleef in 2024 onder de drempel van 1 mg/kg biomassa (0,69 mg/kg). Sinds 2012 is het gebruik met 85,4 % gedaald, in lijn met de langetermijndoelstellingen.
Het streefdoel was om tegen eind 2024 om een maximum van 1 % van de gebruikers in de alarmzone te hebben (structureel hoog antibioticagebruik). Vergeleken met 2023 is de situatie wat betreft het aantal alarmgebruikers op varkensbedrijven licht verbeterd (-0,6 %), hoewel het percentage rode en gele bedrijven licht is gestegen. Een daling van het percentage alarmgebruikers werd ook waargenomen in vleeskuikens (-0,2 %) en vleeskalveren (-1,6 %). Alleen de vleeskuikensector slaagde erin de doelstelling van maximaal 1 % alarmgebruikers te halen.
Verdere doelstellingen en samenwerking
Tot slot werkt de overheid samen met sectororganisaties aan een nieuw Antibioticaconvenant en One Health Nationaal Actieplan. Deze samenwerking is cruciaal om de dalende trends vast te houden en het de strijd tegen antimicrobiële resistentie uit te breiden naar álle sectoren, inclusief gezelschapsdieren en paarden.
Meer informatie
Bericht van AMCRA
BelVet-Sac Rapport 2024
Visie 2024
Visie 2030