Het Europees Geneesmiddelenbureau bevestigt de positieve baten-risicoverhouding voor geneesmiddelen die orlistat bevatten. Het beveelt aan om de samenvatting van de kenmerken van het product en de bijsluiter van deze geneesmiddelen te harmoniseren zodat de informatie over de ongewenste effecten op de lever dezelfde is voor al deze geneesmiddelen.
Bij het beëindigen van de herziening van orlistat-bevattende geneesmiddelen en het mogelijk risico op ernstige leverschade, heeft het Comité voor Geneesmiddelen voor Humaan gebruik (CHMP = Committee for Medicinal Products for Human Use) van het Europees Geneesmiddelenbureau (EMA = European Medicines Agency) besloten dat de voordelen van deze geneesmiddelen blijven opwegen tegen de risico’s bij de behandeling van obese of zwaarlijvige patiënten met een BMI (Body Mass Index) van 28 kg/m2 of hoger. Het CHMP beveelt aan om de informatie over mogelijke zeer zeldzame bijwerkingen ter hoogte van de lever van alle orlistat-bevattende geneesmiddelen te harmoniseren, zodat deze dezelfde is voor alle geneesmiddelen.
De herziening omvatte de centraal vergunde geneesmiddelen XENICAL en ALLI en nationaal vergunde orlistat-bevattende generieken (in België ORLISTAT EG, ORLISTAT POLPHARMA, ORLISTAT SANDOZ).
XENICAL (120mg), ALLI (60mg) en ORLISTAT (120mg) zijn gecommercialiseerd in België. Enkel ALLI, beschikbaar in een lagere dosis (60mg) is verkrijgbaar zonder voorschrift. De andere zijn op voorschrift.
XENICAL is van nabij opgevolgd door het CHMP sinds 2001 volgend op de melding van zeer zeldzame bijwerkingen ter hoogte van de lever na het op de markt brengen van dit geneesmiddel. De Samenvatting van de Kenmerken van het Product (SKP) en de bijsluiter werden daarom bijgewerkt rekening te houden met deze meldingen van reacties ter hoogte van de lever in associatie met orlistat. De huidige SKP en bijsluiter voor orlistat-bevattende geneesmiddelen vermelden hepatitis, cholelithiasis en een verandering in de waarden van de leverenzymes als mogelijke lever-gerelateerde bijwerkingen.
De herziening van deze orlistat-bevattende geneesmiddelen werd gestart in augustus 2011 op vraag van de Europese Commissie na spontane meldingen van ernstige leverschade die over verloop van jaren werden ontvangen. Recente geneesmiddelenbewakingsgegevens toonden aan dat, van augustus 2009 tot januari 2011, 4 gevallen van ernstige leverschade werden gemeld bij patiënten die met XENICAL behandeld werden, waarbij de rol van orlistat niet kon uitgesloten worden, inclusief een geval van leverfalen met fatale afloop en één geval van levertransplantatie. Algemeen werden er, tussen 1997 en januari 2011, 21 gevallen van ernstige levertoxiciteit gemeld waar Xeninal beschouwd werd als een mogelijke oorzaak, hoewel er andere factoren aanwezig waren die de leverschade konden veroorzaakt hebben. Er waren 9 gevallen van leverfalen bij mensen die ALLI gebruikten tussen mei 2007, toen het voor het eerst op de markt kwam, en januari 2011, hoewel in sommige gevallen een andere uitleg mogelijk was en in sommige gevallen er onvoldoende informatie beschikbaar was om de oorzaak te evalueren. Het aantal gevallen moet beschouwd worden in het kader van een cumulatief gebruik van XENICAL en ALLI. Er wordt geschat dat XENICAL en ALLI gebruikt werden door meer dan 53 miljoen mensen wereldwijd, waarvan meer dan 20 miljoen mensen in de Europese Unie (EU).
Het CHMP heeft alle beschikbare gegevens over het risico van leverschade en andere bijwerkingen met orlistat herzien, inclusief gegevens uit de post-marketing opvolging, gegevens uit de studies die ingediend waren in het kader van de vergunning voor het op de markt brengen, populatie-gebaseerde studies in de gepubliceerde literatuur en resultaten van ‘verwachte ten opzicht van geobserveerde’ analyse van meldingen van ernstige leverschade, uitgevoerd door de houders van de vergunningen voor het op de markt brengen, op vraag van het CHMP.
Het CHMP beschouwde dat er geen overtuigende evidentie was dat orlistat het risico op ernstige leverschade verhoogt, en er was geen gekend mechanisme waardoor er verwacht werd dat orlistat leveraandoeningen veroorzaakt. Het CHMP besloot dat het aantal meldingen van ernstige leverreacties laag is bij personen behandeld met orlistat en lager dan de achtergrondincidentie verwacht in deze bevolking, gezien het hoog aantal behandelde personen. Er werd geen patroon gezien in het type van de gemelde leverproblemen en in de meeste gevallen waren er andere factoren die het risico op leverschade verhoogden, zoals bestaande gezondheidsproblemen of het gebruik van andere geneesmiddelen. Het CHMP beschouwde dat, hoewel er zeer zeldzame gevallen zijn van leverschade waarvoor orlistat niet kan uitgesloten worden als oorzaak, deze gevallen geen overtuigende evidentie geven van een oorzakelijk verband. Het CHMP merkte ook op dat de in de literatuur gepubliceerde populatie-gebaseerde studies suggereren dat obesitas geassocieerd kan zijn met een hoger risico op leverziekte.
Gebaseerd op de evaluatie van de huidig beschikbare gegevens en de wetenschappelijke discussie binnen het CHMP, heeft het CHMP besloten dat de voordelen van orlistat-bevattende geneesmiddelen blijven opwegen tegen de risiso’s, en heeft aanbevolen om de SKP en bijsluiter van deze producten te harmoniseren om te verzekeren dat de informatie over mogelijke zeer zeldzame bijwerkingen ter hoogte van de lever dezelfde is voor alle orlistat-bevattende geneesmiddelen.
Notes
1. Dit persbericht, samen met alle betrokken documenten, is beschikbaar op de website van het EMA.
2. Twee orlistat-bevattende geneesmiddelen hebben een vergunning voor de hele Europese Unie. XENICAL werd vergund in 1998 en is beschikbaar als capsules (120mg), enkel verkrijgbaar op medisch voorschrift. ALLI werd vergund in 2007 en is beschikbaar als capsules (60mg) en in 2010 onder de vorm van kauwtabletten (27mg), welke kunnen verkregen worden zonder voorschrift (OTC-geneesmiddel = over-the-counter). XENICAL en ALLI zijn gecommercialiseerd in België. Meer informatie over ALLI en XENICAL kan teruggevonden worden in de Europese Evaluatierapporten (EPAR = European public assessment report) beschikbaar op de website van het EMA
3. Een aantal generische orlistat-bevattende geneesmiddelen is ook vergund via nationale procedures in België (Orlistat EG, Orlistat Polpharma, Orlistat Sandoz), Bulgarije, Denemarken, Estland, Letland, Litouwen, Noorwegen, Portugal, Slovakije, Nederland en het Verenigd Koninkrijk.
4. De Europese herziening van de centraal vergunde orlistat-bevattende geneesmiddelen (XENICAL en ALLI) werd uitgevoerd in het kader van een formele herziening, gestart op vraag van de Europese Commissie onder artikel 20 van de Verordening(EC) No 726/2004, op 8 augustus 2011.
5. De Europese herziening van de nationaal vergunde orlistat-bevattende generieken werd uitgevoerd in het kader van een formele herziening onder artikel 31 van de Richtlijn 2001/83/EC, gestart op 16 september 2011 op vraag van de Europese Commissie.
6. Spontane meldingen van vermoedelijke bijwerkingen alleen zijn zelden voldoende om te bewijzen dat een bepaalde vermoedelijke reactie is veroorzaakt door een bepaald geneesmiddel. De vermoedelijke reactie kan veroorzaakt zijn door het geneesmiddel, maar er kunnen alternatieve of bijdragende oorzaken zijn waarmee rekening moet gehouden worden. Dit kan bijvoorbeeld de behandelde ziekte of een bijkomende ziekte zijn die de patiënt ontwikkeld heeft, of een ander geneesmiddel dat de patiënt inneemt. De informatie in de melding is dikwijls niet voldoende om de oorzaak met hoge zekerheid te bepalen.
Iedere individuele melding moet gezien worden als een stuk van een puzzel, waarbij rekening moet gehouden worden met alle beschikbare informatie om een totaal beeld te verkrijgen. Deze gegevens omvatten spontane meldingen wereldwijd, klinische studies, epidemiologische studies en toxicologische onderzoeken.
7. Het advies van het CHMP werd verstuurd naar de Europese Commissie ter aanneming van een bindende beslissing voor de hele Europese Unie.
8. Een vraag-en-antwoord document over deze herziening is beschikbaar op de website van het EMA.
9. Meer informatie over het werk van het Europees Geneesmiddelenbureau kan gevonden worden op haar website : www.ema.europa.eu
Contact
vig@fagg.be